زندگي اميرالمؤمنين(ع) به تقويت اسلام و مسلمين گذشت، آن حضرت بيش از بيست قطعه زمين را آباد و براي محتاجين وقف كرد. جنگهاي اميرالمؤمنين و فداكاريهاي او براي اسلام، محتاج گفتن و نوشتن نيست. مطلبي كه بايد به آن توجه داشت، رابطۀ او است با خدا در همان جنگها و در حال اشتغال به كارها.

در نهج البلاغه مي‌خوانيم: يَتَمَلْمَلُ كَتَمَلْمُلِ السّلِيمِ‌ يَقُولُ آه مِنْ قِلَّةِ الزَّادِ وَبُعْدِ السَّفَرِ وَوَحْشَةِ الطَّرِيقِ. [1] اميرالمؤمنين با فغان مي‌گفت: آه ازكمي زاد و دوري سفر و وحشت راه.

ابن‌عباس مي‌گويد: اميرالمؤمنين را در ميدان ديدم كه به آسمان خيره است. دانستم كه منتظر اول وقت است، تا نماز بگذارد. در ميانۀ ميدان در كوزه شكسته‌اي برايش آب آوردند. غضب كرد و فرمود: من شمشير مي‌زنم تا حكم خدا را احياء كنم، پس قانون را زير پا نمي‌گذارم و از كوزۀ لب شكسته آب نمي‌نوشم. در لَيْلَةُالْهَرير كه شب سختي در جنگ صفين بود،‌ سجادۀ اميرالمؤمنين(ع) در دل شب در ميانه ميدان انداخته شد و صداي تكبيرهاي علي(ع) شنيده مي‌شد! دختر اميرالمؤمنين مي‌فرمايد:  شب نوزدهم كه شب شهادت علي بود، پدرم بعد از افطار تا صبح عبادت كرد. گاهي بيرون مي‌آمد و به آسمان نگاه مي‌كرد و مي‌گفت:

اَلَّذِيْنَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلي جُنُوبِهِمْ‌ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَواتِ وَ الاْرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ[2]. بِاَبِي اَنْتَ وَاُمِّي يَا اَمِيرالْمُؤْمِنينَ رُوحِي فِدَاكَ!

پي نوشت ها:

[1]. مناقب ابن شهر آشوب ج  2 ص 103

[2]. آل عمران، آيۀ 1991، آنان كه خدا را ياد مي‌كنند در  حال ايستاده و نشسته و خفتن و دايم انديشه مي‌ كنند در آفرينش آسمانها و زمين و مي‌گويند پروردگار، اين دستگاه با عظمت را بيهوده نيافريده‌اي، تو پاك و منزهي، ما را به لطف خود از دوزخ نگه‌دار.